Waarop letten als u een Katana wilt kopen

Een katana staat bekend als een samoerai zwaard, terwijl het in feite “lang zwaard” in het Japans betekend. In vroegere tijden van Japan mochten alleen de Samurai klasse een Katana dragen en als je daar niet toebehoorde en je droeg toch een katana dan moest je dat met je leven bekopen. In principe waren in het begin de Samurai huurlingen in dienst van de Keizer of de Edellieden. De Samurai hadden uiteraard nog meer wapens zoals de Wakizashi, Tanto,  boog en speer. Bij de Samurai geloofde men erin dat je geest verweven was met je katana, dit geeft aan hoe belangrijk de katana was.  De kwaliteit van die Japanse katana’s was toentertijd niet zo best en daarom ging men ook het staal vouwen om tot een homogenere massa te komen. Dit zorgt er voor dat onzuiverheden verdwenen en het koolstofgehalte zich kon, kan verspreiden. Uiteindelijk blijven de lagen  zichtbaar in de structuur van het staal, en dit is goed zichtbaar na het polijsten. Deze manier van smeden maakt het zwaard zeer scherp maar toch ook flexibel. De Japanse smeden waren aan het experimenteren om zo hard mogelijke samoerai zwaarden te maken, dit zorgde er ook voor dat men  Tamahagane staal ging gebruiken, dit vindt zijn oorsprong in authentiek Japanse ijzerzand. Men zorgde ervoor dat men verschillende hardheids soorten naast elkaar stapelde en in het smidsvuur werd een dusdanige hoge temperatuur ontwikkelt dat de verschillende delen aan elkaar werden versmolten. Dit zorgt voor een zachter body en hardere edge (Snede). Dit is de traditionele manier van smeden.

Wat is nu belangrijk als je een katana wilt gaan kopen? Mijn inziens is het belangrijk om na te gaan wat je er nu precies mee wilt gaan doen.

• Is het pure decoratie maar wil je wel iets moois neerzetten?
• Ben je een verzamelaar en hecht je grote waarde aan traditionele afwerking?
• Ben je een budo beoefenaar en zoek je een echte shinken of iaito?
• Bovendien is natuurlijk ook het budget iets waar je rekening mee moet houden.
• Al deze vragen kunnen natuurlijk ook door elkaar heen lopen.

 Als je iets puur decoratiefs wilt neerzetten hecht je mijn inziens alleen aan de vorm en natuurlijk ook aan het gevoel dat een bepaalde katana aan je geeft. Het is toch een kunstwaardig object omgeven met veel mystiek. Vanuit mijn belevingswereld en daaruit is dit hele verhaaltje geschreven willen de meeste mensen toch iets “echts” en dus vooral niet een  Wallhanger. Dit heeft iedereen wel eens gezien of gevoelt, één keer hakken en die ligt doormidden. Een echte katana mijn inziens heeft altijd een bepaalde robuustheid en natuurlijk ook uitstraling, de Tsuba mag niet loszitten bijvoorbeeld. Ik vind dan bijvoorbeeld een Practical Katana van Paul Chen een mooie beginners katana. Deze heeft een mooie vormgeving en is ook differentieel gehard. Deze katana is alleen niet demontabel. Ook ligt de prijs meestal tussen de 180 – 200 euro. In die prijsklasse kan je een katana vinden die zeker aan je wensen voldoet.

Verzamelaars hechten meestal aan andere aspecten veel waarde. De Katana moet meestal traditioneel worden gemaakt, of voor zover mogelijk, en er wordt ook veel waarde aan de esthetische kant van de katana gegeven. Wat dat betreft is het net als eten, over smaak valt niet te twisten vind ik. Thaitsuki Nihonto hecht veel waarde aan traditie in hun productieproces en probeert dit dan natuurlijk ook door te voeren in hun katana’s. De Sokueto Hondachi Katana uit hun lijn ziet er prachtig uit. De snede is extra gehard en heeft ook een andere structuur, waardoor beschadigingen tot een minimum kunnen worden beperkt. Dit gedeelte is te herkennen aan een bepaald patroon op de kling (hamon), dat is ontstaan doordat de smid het tot een hogere temperatuur heeft verhit en sneller heeft laten afkoelen door kleilaagjes te gebruiken. Het handvat of tsuka is traditioneel van roggen- of haaienhuid, omwikkeld met zijde. Versieringen in reliëf geven de gebruiker een betere greep. De handbeschermer is van gebrand koper met zilveren Shishi motief (De ShiShi is een leeuwenhond welke magische krachten hebben) en wordt door verzamelaars gezien als een kunstwerk op zich. Een houten schede (saya) beschermt de kling van het zwaard; met een speciaal koord (sageo) kan men het geheel aan de band om het middel bevestigen. De gevouwen katana’s zijn duurder, gezien de arbeidsintensievere behandeling en daar heeft men ook zeer veel keuze in. Deze forged en folded serie van Paul Chen heeft ook veel mooie katana’s. Je kunt het natuurlijk zo gek mogelijk maken qua prijs. Mijn inziens kunnen verzamelaars bij Thaitsuki Nihonto en Paul Chen zeker slagen. Een stap verder ligt natuurlijk de echte antieke Nihonto Katana’s. Deze liggen natuurlijk qua prijs totaal anders.

 Ik beperk me voor het zoeken naar een katana in het Budo tot Iaido. In principe valt dit onderdeel onder Kendo, wat de naam is voor Japanse zwaardvechtkunst. Iaido is te omschrijven als de kunst van het snel en vloeiend trekken van het zwaard gevolgd door een aanval. De eenheid van aandacht, geest, lichaam en zwaard is het doel van de iaido training. ‘Iaido’ betekent letterlijk de weg van het samenkomen en deze vechtkunst komt voor uit de krijgstraditie van de samoerai klasse. Iaido wordt beoefend met een bokken (houten katana),  Iaito (metalen bot katana) of shinken (scherp gesmeden katana). Welk type katana wordt gebruikt heeft vooral te maken met de mate van geoefendheid en ervaring van de iaidoka. Het Iaido bevat verschillende onderdelen zoals: Nukitsuke (het trekken van het zwaard, gevolgd door een snijdende slag), Kiritsuke (de snijdende of stekende slag na nikitsuke), Chiburi (het afschudden van het bloed van het zwaardblad) en Noto (het insteken van het zwaard in de schede). De bewegingen behoren vloeiend en zuilver te worden uitgevoerd. Ook bevat het Iaido natuurlijk kata. De meeste kata (ingeleefde oefenvormen) worden zonder daadwerkelijke tegenstander uitgevoerd. Bij de uitvoering van technieken moet men zich echter wel een tegenstander voor de geest halen zodat je een zo realistisch mogelijke situatie creëert. Het gevoel van een werkelijk gevecht moet worden opgebouwd. De technieken zijn snelle reacties op aanvallen van voor, opzij en van achter, dit natuurlijk in volledige waakzaamheid (Sanshin) en concentratie. Het trainen om het lichaam te beheersen en de geest en het zwaard de perfecte beweging uit te laten voeren, schijnbaar zonder inspanning maar met maximaal effect. De etiquette en regels rond iaido zijn strict en leren de iaidoka respect voor het zwaard, zijn maker, de leraar en zijn mede iaidoka. Meestal wordt er dus begonnen met een bokken, vervolgens stapt men over op een Iaito. Paul Chen heeft hiervoor een speciale lijn ontworpen met verschillende kling lengtes, zie Iaido Series. De keuze van de lengte hangt samen met de lengte van de eigenaar, en de persoonlijke voorkeur. Deze Iaito’s zien er realistisch uit met authentieke afwerking, en zijn veilig om mee te trainen. Gemaakt  van gehard roestvast staal voor minimaal onderhoud en licht van gewicht (+/- 900 gram) voor minimale belasting van de gewrichten. Deze iaito’s zijn demontabel en er zit een prachtig katoenen foudraal bij.

 Bij het onderdeel tameshigiri (hak- en snij oefeningen met een echte katana) worden de slagen geoefend op objecten. Traditioneel worden tatami’s, japanse matten van rijststro, gebruikt. Ook gebruikt men vaak bamboe. Hoe schoner het doel is afgesneden, des te beter is doorgaans de techniek. Ik gebruik zelf vaak lege melkpakken gevuld met water. Natuurlijk gebruikt men voor dit onderdeel een Shinken. Mijn ervaring is dat men vaak een zwaardere katana  gebruikt, tevens is het de tsuka (handvat) meestal langer voor houvast en controle. De scherp geslepen katana’s op de site van www.katana-samurai-sword.com zijn in principe allemaal geschikt voor Tameshigiri. De meest prijsgunstige klasse in de Paul Chen series is de Practial serie. De prijs is laag gehouden door gebruik te maken van een minder fijnere polijsting. Ook is bijvoorbeeld de Practical Katana niet demontabel. De andere samoeai zwaarden in deze serie zijn wel demontabel, differentieel gehard en hebben ze een mooi authentiek uiterlijk. Cas Hanwei gebruikt ook vaak poederstaal voor hun katana’s. Dit is staal dat ontstaat door zeer fijn metaalpoeder onder hoge druk te persen en daarna te verhitten waardoor een zeer homogeen staal ontstaat waar men veel invloed heeft op de chemische en mechanische eigenschappen. Bij het stollen van vloeibaar staal is dit moeilijker te beinvloeden. De mensen die ik heb ontmoet en ikzelf wil vooral een zo sterk mogelijk zwaard hebben. Een test methode die men vooral hanteert bij het aanduiden van de hardheid van een katana is de HRC. Dit is een maat van de Rockwel Hardness Test, men komt aan deze maat door het inspringen van een diamanten kegel of een gehard stalen kogel of het testmateriaal. In die test wordt “hardheid” geïnterpreteerd als “weerstand tegen plaatselijke penetratie”. De test bepaalt de nettodiepte waarop een “penetrator” in het materiaal is doorgedrongen nadat er een standaardlast op aangebracht is. De hardheid volgens Rockwell wordt uitgedrukt door een getal (zonder eenheid), afgelezen op een bepaalde schaal. Er zijn verschillende schalen (A…V), voor verschillende soorten materialen en verschillende testomstandigheden. Hoe hoger het getal op een bepaalde schaal, hoe harder het materiaal. De Rockwellhardheid wordt geschreven als bv. 65 HRC (65 op de Hardness Rockwell C-schaal).Voor de katana’s wordt vooral gebruik gemaakt van de C-schaal. Rockwell C wordt gebruikt voor hardere staalsoorten. Door de traditonele klei-tempering ontstaat er dus een differentiële haring waardoor de snede een grotere hardheid bereikt dan de rugzijde. Dit heeft dan natuurlijk invloed op de eigenschappen. De snede (edge) wordt harder en de zachtere en taaiere rug (body) absorbeert en dempt de slagen. Ook is het van belang voor een beoefenaar om te kijken hoe het met de balans en houvast zit, bij Tameshigiri willen de meeste beoefenaars een POB (Point of Balance) die iets naar voren ligt. Dit is natuurlijk een persoonlijke aangelegenheid, men kan wel uitgaan van de lichaamslengte in deze. Bij tameshigiri kan men soms beter geen bo-hi hebben omdat bij het gebruik van “mindere”technieken het lemmet zijn eigen leven wilt gaan leiden. Dit van belang om rekening mee te houden met het aanschaffen van een katana.

 Natuurlijk valt er nog meer te vertellen over katana’s maar in grove lijnen is dit misschien een aardige weergave waar men rekening mee dient te houden als men een katana wilt gaan kopen. In mijn shop (http://www.katana-samurai-sword.com/)  zijn er voor alle doelgroepen katana’s te koop.

In ieder geval veel succes met vinden van het juiste zwaard.

Met vriendelijke groet,

Jordy Klaver

www.katana-samurai-sword.com